Rome is nu een stad die even eeuwig is als duizend jaar geleden. Tenzij de toeristische kwestie het een beetje verpestte. Als je op een dag tijdens je verblijf in Rome allergisch bent voor groepsrondleidingen, Chinese magneten en selfiesticks, dan is het tijd om de stad echt te leren kennen. Hoe? Bespioneer Rome uniek, niet-toeristisch – op plaatsen waar je het met niemand hoeft te delen.
Vierkant Colosseum
Theoretisch konden de Romeinen tot de jaren veertig, in plaats van ons ‘als de kanker op de berg fluit’, beloven iets te doen ‘als het Colosseum vierkant wordt’. Maar toen werd de EUR-wijk, gebouwd ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling van 1942 (die niet doorging), herbouwd. “EUR” staat voor: Esposizione Universale di Roma , “Wereldtentoonstelling van Rome.” Deze wijk, vol monotone gevels en gebouwen met een onaangename architectuur, zou een model worden van de nieuwe Italiaanse stad – gebouwd in de stijl van fascisme en rationalisme.
Het vreemde vierkante Colosseum (ook bekend als het Paleis van de Italiaanse beschaving ) verscheen in de stad in opdracht van Mussolini, die probeerde het ‘nieuwe Romeinse rijk’ nieuw leven in te blazen – correct en streng. Een van de heldere symbolen van het nieuwe regime zou het Square Colosseum zijn – een kruiswoordraadselgebouw: het aantal loggia’s verticaal en horizontaal valt samen met het aantal letters in de naam ‘Benito Mussolini’. Gelukkig waren de plannen van Mussolini niet voorbestemd om uit te komen, en het Square Colosseum bleef onverstoorbaar, net als zijn oudere broer. Nu is er geen onzin, maar het hoofdkantoor van het modehuis Fendi.
Hoe daar te komen? Kunst. M. EUR, loop er dan een stukje vanaf. Overigens is het vierkante Colosseum duidelijk zichtbaar vanuit het busraam op weg van/naar Fiumicino Airport.
Kwartier Coppede
Een verbazingwekkende wijk die ontstond in de jaren twintig en dertig – en volkomen onkarakteristiek voor de stijl van die tijd of de stijl van Rome als geheel. De architectonische uitstraling van deze fantastische hoek van de Eeuwige Stad is een soort mix van de Liberty-stijl (Italiaanse Art Deco) met details van classicisme, barok, gotiek, maniërisme en kunst uit de Middeleeuwen.
De financiers van Cerutti gaven opdracht voor het project van een nieuwe prestigieuze wijk, uitgevoerd door Gino Coppedé, een Florentijn die naar Rome verhuisde. Helaas heeft de dromer Gino de opening van de wijk niet meer meegemaakt. Op 50-jarige leeftijd verliet de architect alle projecten en pleegde zelfmoord. Het gerucht gaat dat dit allemaal te wijten is aan de luidruchtige stroom van kritiek op Gino en zijn originele werken.
Het hart van de Quartiere Coppedé is Piazza Mincio met de Fontein van de Kikkers (Fontana delle Rana), een sculpturale knipoog naar de Schildpadfontein in het Romeinse getto. Er is een halve waarheid dat de Liverpool Four na een van de concerten in de nabijgelegen Piper-club in deze fontein baadden. Natuurlijk, midden in de kleding.
Alle gebouwen van de wijk zijn anders ingericht en op de gevels vinden we de iconische symbolen van Rome, Florence en Venetië. Vanaf de zijkant van Piazza Mincio kijkt een Florentijnse gevel met de inscriptie “Fiorenza bella” ons bijvoorbeeld aan. De gevleugelde leeuw, zichtbaar vanaf via Brenta, verwijst ons duidelijk naar de Venetiaanse kathedraal van San Marco. En naar welke stad het balkon met de Capitolijnse wolvin en de broers Romulus en Remus verwijst, heb je zelf al geraden.
Ze zeggen dat de architectonische details van de gebouwen hier grondig doordrenkt zijn met maçonnieke symbolen. Tegenwoordig herbergen deze magische gebouwen met fantastische namen (Fairy Villas, Spider Palace, etc.) talloze ambassades, en onroerend goed kost hier vanaf 1 miljoen euro.
Hoe daar te komen? De hoofdingang ligt aan de via Tagliamento, de wijk zelf ligt tussen de via Salaria en de via Nomentana. Neem buslijn 83 of 63 vanaf station Termini en stap uit bij de halte Piazza Buenos Aires. Je kunt deze halte ook bereiken met tram nr. 3 of nr. 9. Of neem de metro naar station Policlinico (lijn B) en loop na tien minuten via viale Regina Margherita naar hetzelfde plein in Buenos Aires.
Monster Paleis
Op een steenworp afstand van de Spaanse Trappen staat een griezelig en griezelig schattig gebouw – Palazzo Zuccari , een paleis gebouwd aan het einde van de 16e eeuw door de kunstenaarsbroers Federico en Taddeo Zuccari. Ze lieten zich inspireren door de beroemde ‘Tuin der Monsters’ in de stad Bomarzo (ongeveer 100 km van Rome). Trouwens, Federico Zuccari kwam, net als onze oude vriend Gino Coppede, ook uit Florence en had zelfs de hand bij het schilderen van het binnenoppervlak van de koepel van de kathedraal van Santa Maria del Fiore.
Landhuis Zuccari kent een rijk verleden: na de dood van de gebroeders Zuccari verbleven hier veel bekende mensen. Aan het begin van de 18e eeuw slaagde de Poolse koningin Maria Casimira, de vrouw van Jan Sobieski, de bevrijder van Wenen van de Turken, er bijvoorbeeld in om hier te wonen (de Italianen noemen hem “Giovanni Sobieski”).
Achter deze middeleeuwse ‘mond’ schuilt nu de moderne bibliotheek van Hertian’s kunstgeschiedenis. Het uitzicht vanaf het terras van de bibliotheek is absoluut fantastisch.
Hoe daar te komen? Op loopafstand van Piazza di Spagna en Piazza Trinità dei Monti. Het adres van het paleis is via Gregoriana, 30.
Hoek van azijnverkopers
Er is één fotogeniek geheim hoekje in Rome, waarvan de kennismaking een oplettende ontdekkingsreiziger van de stad tot volledige vreugde zal brengen.
De binnenplaats van Arco degli Acetari deed ooit dienst als pakhuis voor de azijnhandelaren (vandaar de naam) van de Campo de’ Fiori-markt. Tegenwoordig is het een mooie afgelegen plek die zelfs niet elke lokale inwoner kent. Heldere muren van vervallen huizen, buitentrappen, spinnenwebben van klimop – en natuurlijk met bloemen bedekte balkons. Katten, dozen, fietsen, kruiwagens – je geniet echt van dit onopgesmukte beeld van het eenvoudige Romeinse leven.
Hoe daar te komen? Ga rond via del Pellegrino, 19 (Piazza Navona en Campo dei Fiori) en duik in de boog.
Klein Londen
‘ Little London ’, of, in het Italiaans, ‘La piccola Londra’, is een ongewone hoek van Rome die je doet twijfelen waar je nu werkelijk bent.
Echt een architecturale anomalie voor Rome, ‘Little London’ was een experiment, een poging om een moderne stad te bouwen in een nieuwe, opzettelijk niet-Romeinse vorm. Maar toen ging er iets mis, en deze straat was de enige in Rome die in een vergelijkbare stijl was aangelegd.
Hoe daar te komen? Little London ligt aan de via Bernardo Celentano, vlak bij de via Flaminia.
Spada-galerij
Bij het gelijknamige palazzo bevindt zich de bijzondere gang Galleria Spada van de beroemde Francesco Borromini. Wat is er speciaal aan de galerie? De meesterarchitect ging tot het uiterste en maakte bij het afwerken van de patio op een originele manier gebruik van de mogelijkheden van perspectief.
Hoe lang denk je dat deze galerij is? De kolommen en bogen lijken zich 30 meter uit te strekken, maar dit is niets meer dan een optische illusie: in werkelijkheid is de lengte minder dan 9 meter. En hoe hoog is het beeld? Mensenrecht? Ha! De hoogte van het beeld bedraagt slechts 60 cm. En het plafond aan het uiteinde van de colonnade is zo laag dat daar alleen een kind kan staan.
Verhoogde vloer, smaller wordende muren, verkleinen van de afstand tussen kolommen van verschillende grootte, complexe wiskunde van tunnelgewelven – de grap van het genie Borromini was absoluut een succes!
Hoe daar te komen? Kijk uit naar Piazza Capo di Ferro, Palazzo Farnesi en Campo de’ Fiori.
Aqua Paola-fontein
Fontana dell ‘ Acqua Paola is het eerste dat we zien op de frames van Sorrentino’s beroemde film ‘The Great Beauty’. En als vroeger niemand veel aandacht aan de fontein besteedde, dan veranderde na de film natuurlijk alles.
Paus Paulus V, die eind 16e eeuw geld inzamelde voor de bouw van een fontein, overwoog zelfs een belasting op wijn te heffen. Maar de bewoners, die zonder fontein normaal gesproken geen toegang hebben tot schoon water, uitten hun ontevredenheid. Blijkbaar waren mensen meer geïnteresseerd in wijn dan in water. Ondertussen was Aqua Paola de eerste grote fontein op de rechteroever van de Tiber.
Naar het beeld en de gelijkenis van de vorm van deze fontein werd later de beroemde Trevifontein gecreëerd.
Hoe daar te komen? Klim naar een van de observatieplatforms van de Gianicolo-heuvel, Trastevere-gebied.
Koepel van de Sint-Pietersbasiliek aan de via Nicolò Piccolomini
Met nog een andere optische illusie is deze plek de perfecte plek om je Romeinse dag af te sluiten: ’s nachts is het verbazingwekkende spektakel nog indrukwekkender dan overdag.
Het kleine straatje vernoemd naar Nicolo Piccolomini is opvallend omdat hoe dichter je bij het observatiedek komt, hoe verder de koepel van de beroemde kathedraal van het oog af beweegt. Als je naar de andere kant van de straat gaat, wordt de koepel groter en lijkt het alsof hij boven de waarnemer hangt en de halve lucht ermee vult. Een heel mooie plek – en bijna niemand weet het.
Hoe daar te komen? De handigste manier is per taxi. Via Nicolò Piccolomini ligt in Trastevere, maar in een volledig niet-toeristisch deel ervan. Nou ja, of google de route en loop hier voor je plezier.